Emotioneel of rationeel? Hoe nemen we beslissingen?
Er is een eeuwige discussie over of we onze besluitvorming in het nemen van beslissingen baseren op rationele redenen of emotionele impulsen. Sommigen zeggen dat we het hoofd, de ratio, moeten raadplegen en het hart, de ratio, moeten negeren, als we de juiste beslissing willen maken. Anderen zeggen dat we juist ons hart moeten volgen en de verlammende berekeningen van het hoofd moeten negeren. Weer anderen zeggen dat er altijd een mix van rationele en emotionele elementen zit binnen je besluitvorming. Ik zal alle onduidelijkheid wegnemen.
Al onze beslissingen worden gestuurd door onze emoties!
Wow! Dat is nogal wat! Dan moeten we hier toch eerst even vaststellen wat rationeel en emotioneel nou precies inhoudt en wat voor belang beiden innemen in ons leven.
De rol van de Ratio
Heb je ooit iets met je handen geroken? Zag je ooit iets met je neus? Ooit iets geproefd met je oren? Iets aangeraakt met je ogen? Hoorde je iets met je tong? Natuurlijk niet. Je ruikt niet met je handen. Dat is niet waarvoor we ze gebruiken. Dat is niet hun doel. Wat is dan het doel, ofwel de rol van ratio in ons streven naar overleving en geluk?
Ratio laat ons de wereld om ons heen begrijpen
We gebruiken onze zintuigen om gegevens te verzamelen, en ons ratio legt de puzzelstukjes bij elkaar en vormt zo een plaatje van hoe de wereld functioneert. We maken gebruik van ervaringen uit het verleden (en ervaringen van andere mensen) in de vorming van ons begrip van de wereld om ons heen en wat we zouden moeten doen om vooruitgang te boeken. Maar ratio stelt alleen de bestemming, het doel,vast. Het is de emotie die ons beweegt tot actie.
De motion in emotie.
In emotie (emotion) zit motion. Motion betekent beweging. Beweging in de één of in de andere richting. – Mensen weten dat roken slecht is. Toch doen velen het met plezier. – Mensen weten dat McDonald’s ongezond is. Toch staan velen vandaag weer in de drive-thru.
Waarom doen we dat?
Omdat ‘ratio’ het landschap en bestemming bepaalt. Maar als je emoties je een andere richting sturen, zal je die richting kiezen. Emotie is de cirkel die ratio verbindt met actie. Zonder emotie, zullen we ons niet gedwongen voelen om iets te doen. Het maakt niet uit hoeveel informatie we hebben over hoe belangrijk die actie ook is. De vraag of we besluiten rationeel of emotioneel nemen is per definitie al onjuist. De vraag impliceert dat en emotie met elkaar in oorlog zijn en dat je tussen hen zou moeten kiezen. Maar emotie is een uitbreiding van de ratio en het dient een even waardevol – maar wezenlijk andere rol in ons leven. “Wacht even!” roept hier iemand. “Als emotie is een uitbreiding van de ratio, waarom zijn ze in conflict? Waarom trekt ratio ons in de ene richting en duwt emotie ons in een andere? ” Dat is een zeer zinnige vraag!
Dubbele boodschap Als er geen conflict is tussen ratio en emotie, waarom trekken ze dan ons vaak in twee aparte richtingen? Omdat iedere emotie zijn eigen reden heeft, die we overigens vaak verwaarlozen. Het conflict is niet tussen ratio en emotie, maar tegenstrijdige gedachten, elk verbonden is met een andere emotie. We hebben de neiging om te kijken naar de ‘rationele’ factoren en kijken niet naar de emotionele factoren omdat wij emoties irrationeel vinden. Maar iedere emotie komt voort uit een reden. De oorzaak van het conflict tussen ratio en emotie is de dubbele boodschap die we ons lichaam ermee geven. Aangezien ratio ons niet aanzet tot actie (dat is de rol van emotie), gaan we door in wat we het meest geneigd zijn te doen. Iedere keer weer!
Voorbeeld:
Boosheid komt niet uit de lucht vallen. Het is het resultaat van een denkproces. Als je boosheid en woede voelt, dan wil je het liefst uithalen naar degene die ervoor zorgt dat je boos word. Je denkt op dat moment er niet aan dat die boosheid niet gepast is en zelfs meestal alleen maar escalerend zal werken. Je gelooft dat je gerechtvaardigd boos bent en dat degene naar wie je uithaalt verdient wat ie krijgt. Ergens in je, geloof je niet dat je boosheid irrationeel is. Het is volkomen logisch. Maar er is een andere rationele gedachte. Een met een lagere emotionele lading die u vraagt om de wet, sociale etiquette, de gevoelens van anderen, de zakelijke belangen, etc. te overwegen. Welke ‘rationele’ gedachte zal je tot actie aanzetten? Natuurlijk die gedachte die emotioneel geladen is.
Het maken van de juiste beslissingen
Wanneer je niet tevreden bent met de beslissingen die je maakt in je leven is dat niet de schuld van je emoties. Je emoties staan aan jouw kant. Ze verdienen om gewaardeerd en gerespecteerd te worden. Maar zullen hun wortels moeten onderzoeken om achter de tegenstrijdige redenen te komen. Conflicten ontstaan vaak wanneer je opgevoed bent met bepaalde overtuigingen en waarden zonder daar vragen bij te stellen. Als je je ontwikkelt, ontwikkel je ook je eigen waarden, normen en behoeften terwijl je geconditioneerd bent te handelen volgens de waarden die je geleerd hebt te accepteren.
Voorbeeld:
Je denkt dat je verantwoordelijk en rijk kunt leven, maar je hebt geleerd dat geld de bron is van alle kwaad. – Je gelooft dat het goed is om plezier te hebben, maar je hebt geleerd je verantwoordelijk te gedragen. – Je streeft ernaar gelukkig te zijn, maar je hebt geleerd dat egoïsme slecht is. Dergelijke tegenstrijdige gedachten leiden tot dubbele boodschappen naar je lichaam. Als je de juiste beslissingen wilt nemen, moet je bewust luisteren naar al je gedachten naar wat je emoties onthullen over die gedachten. Dat is de enige manier hoe je het vermeende gat tussen ratio en emotie kunt dichten. Eén manier die je daarbij kan helpen is verbindende communicatie. Verbindende communicatie of geweldloze communicatie leert je om naar de behoeften te kijken die achter je emoties schuilen. Als je dorst hebt moet je drinken, als je honger hebt eten, als je ongerust bent heb je geruststelling nodig, als je onzeker bent bevestiging enz. Wat willen jouw emoties jou vertellen? Op jouw succes!